Alechinsky, Bury, Folon

De ‘schertscampagne’

In 1980 vierde België zijn honderdvijftig jarig bestaan, maar er waren stevige spanningen tussen de landstalen. Pierre Alechinsky (1927), Pol Bury (1922-2005) en Jean-Michel Folon lanceerden toen, via de aan het surrealistisme en de COBRA-beweging gelieerde uitgeverij Le Daily-Bul, een ‘schertscampagne’ waar het door James Ensor verzonnen land Noirquoisie (vrij te vertalen als ‘Spotternije’) zich op zou kunnen beroemen. Hoewel deze Belgen hun stemrecht niet konden uitoefenen omdat ze in Frankrijk woonden, namen ze toch stelling en dreven ze de spot met de complexiteit van het Belgisch staatsbestel.

Het trio noemde zijn campagne Le Dérisoire absolu (de ultieme lachwekkendheid), naar het voorbeeld van L’Écart absolu (De ultieme kritische afstand), zoals de laatste surrealistische tentoonstelling in 1965 was vernoemd. Hun scherts van toen klinkt tegenwoordig als een unheimische waarschuwing.

De tentoonstelling

De eerste ruimte belichtte Folons deelname aan op de actualiteit geïnspireerde spotprenten die Alechinsky had gemaakt op basis van hilarische teksten van Bury. Ook waren alle documenten te zien die betrekking hadden op de schertscampagne.

Een tweede zaal was gewijd aan werk van Pol Bury, met onder meer zijn bekende plans mobiles, ramollissements en cinétisations.

In het Solvay-park

Een twintigtal van Bury’s sculpturen en fonteinen waren over het Solvay-domein verspreid: verstilde volumes van bollen en cilinders (typerend voor zijn beroemde ‘hydraulische sculpturen’) die heel lichtjes bewogen en toch de illusie van onbeweeglijkheid wekten. Pol Bury speelde met balans en gewicht, hij verstoorde de perceptie van zwaartekracht en stelde zo onze zekerheden op de proef.